bnf14764.101-a17 bnf2607.54 r-a27 EPISTULA CXXIII. AD. R. LONDONENSEM EPISCOPUM. HIDE LINKS TO MANUSCRIPTS SHOW APPARATUS
| 1 | Reverendo Patri et domino Dei gratia Londoniensi episcopo, suus PETRUS Bles. Bath. archid., salutem in eo sine quo non est salus. |
| 2 | Scio quia ex intima dilectione, et charitate non ficta procedit quod vultis et petitis me induci, aut, si oportuerit, attrahi et compelli ad ulteriorem divini mysterii gradum. Inprimis sanctitatem vestram indubitanter scire desidero quod inaestimabiliter me deterret sacerdotalis eminentiae gradus; et quod illum differo, vel recuso, facit reverentia, non contemptus. Magna est, et supereminens coelestis dignitas sacramenti; et quis poterit ad eam! |
| 3 | Scio quia hostia haec singulariter animas ab aeterno interitu salvat, dum Unigeniti Dei mortem salubre mysterium repraesentat. Sane Christus, qui surrexit a mortuis iam non moritur: mors illi ultra non dominabitur, et tamen in seipso immortaliter et incorruptibiliter vivens pro nobis in mysterio altahab707.140 vris quotidie immolatur. |
| 4 | Scioque et aperte profiteor, tempore immolationis in ipsa hora incensi, coelos ad vocem sacerdotis aperiri, angelos praesentes assistere, unum et idem ex visibilibus et invisibilibus fieri, et operatione sancti Spiritus terrena coelestibus iungi. Magnum itaque hoc est sacramentum supra omnem aestimationem, supra omnem intelligentiam, supra omnem eminentiam, in quo salus est mundi, pretium saeculi, pretium sine pretio, pretium impretiabile. |
| 5 | De ipso Apostolus loquens: Magnum est, inquit, sacramentum hoc pietatis, manifestatum in carne, iustificatum in spiritu, apparuit angelis, praedicatum gentibus, creditum mundo, assumptum in gloria. Verbum prophetae est: Mundamini, qui fertis vasa Domini, quanto mundiores esse oportet, qui in manibus, et in corpore portant Christum? |
| 6 | Quibus Apostolus dicit: Empti estis pretio magno: glorificate et portate Christum in corpore vestro. Sacerdotem hoc sentire oportet, quod et in Christo Iesu; non solum, ut se per humilitatem exinaniat, sed ut crucifixionem Domini repraesentans stigmata eius portet in corpore suo, et in ara cordis seipsum Domino crucifigat. |
| 7 | Verbum Salomonis est: Sedisti ad mensam divitis, scito quia eadem te praeparare oportet. Nam et in Levitico sacerdos pellem hostiae retinet : quia ordo sacerdotalis expostulat ut, dum in mensa altaris hostiam immolat salutarem, quadam contritionis cruce hostiae se conformet. |
| 8 | Olim paschalis agnus non comedebatur, nisi cum lactucis agrestibus et amaris; praecingebantur etiam renes: in quo et amaritudo poenitentiae, et continentiae munditia designatur. In utroque etiam poste sanguis agni ponebatur, ut sacerdos sacramentum Dominicae passionis non solum ore ad redemptionem, sed corde ad imitationem suspiciat: quia tunc demum ei hostia proderit, si, seipsum hostiam faciens, velit humiliter et efficaciter imitari quod agit. |
| 9 | Verbum Apostoli est: Probet autem se ipsum homo, et sic de pane illo edat, et de calice bibat. O quam felix, qui probatus inventus est! Proba me, Domine, et tenta me: ure renes meos, et cor meum, ut tanto sacramento dignus inveniar! |
| 10 | Terribile enim est, quod sequitur: Qui manducat meam carnem, et bibit sanguinem meum indigne, iudicium sibi manducat et bibit. Domine Iesu Christe, sacramentum corporis et sanguinis tui, quasi pignus et obsidem coelestis gratiae dimisisti, et in eo constituisti nobis, non mortem, sed vitam, non iudicium, sed salutem. |
| 11 | Quam perditus ergo est qui redemptionem in perditionem, qui sacrificium in sacrilegium, qui mysterium in parricidium, qui vitam convertit in mortem. Prohibet Dominus in lege Moysi ne de agno paschali comedat peregrinus, advena, vel immundus. Quanta ergo, et quam damnabili temeritate sacerdos indignus ministrare praesumit, qui, ut verbo utar Apostoli, Filium Dei conculcat, et sanguinem testamenti polhab707.141 rlutum ducit, in quo sanctificati sumus, et spiritui gratiae contumeliam facit. Sacerdotibus dicitur, per prophetam: Vos sancti Domini vocabimini, ministri Domini, dicetur vobis. Et subiungit: Omnes, qui viderint eos, cognoscent illos, quia isti sunt semen; cui benedixit Dominus. Video autem hodie, quod et flens dico, innumeros illitteratos, aut potius idiotas, et nihilominus carnaliter conversantes, usurpare tanti officii gradum: ita quod sacramenti dignitas ex indigna numerositate vilescit, et evenit quod Osee propheta conquerendo deplorat, et dicit: Multiplicavit populus altaria ad peccandum, factae sunt eis arae in delictum. Ideo raro sacrificat Carthusiensis ordo. Sicut enim solet generari ex assiduitate contemptus, sic accenditur ex ipsa raritate devotio. |
| 12 | Sane non habent potestatem edere de coelesti altari, qui tabernaculo carnis deserviunt. Illis enim, qui carnalibus desideriis insumuntur, calix Domini vertitur in fel draconum, angelorum panis aufertur et eis manna coeleste putrescit, pluitque super eos Dominus sicut pulverem carnes. Notandum autem quod eodem sole carnes indurantur, et manna liquescit, quia iuxta diversorum exigentiam meritorum quosdam Deus in sua malitia obdurari permittit, alios ad salubres lacrymas bnf2607.54 v pia devotione resolvit. |
| 13 | Cumque ille quasi languente et fastidiente stomacho tanquam furfur et corticem sacramenti recipiat; anima istius ex coelesti adipe, ex divini tritici medulla pinguescit. Spiritus illius est, sicut mons Gelboe, super quem nec ros nec pluvia cadit; isti vero quasi haereditati suae Deus pluviam voluntariam segregavit. Ex inordinata et indisciplinata multitudine sacerdotum hodie datur ostentui nostrae redemptionis venerabile sacramentum. |
| 14 | Nam qui debuerant esse vicarii apostolorum, et filii Petri, facti sunt socii Iudae, et praeambuli Antichristi. Verbum quippe Gregorii est: Qui Christi corpus indigne conficit, Christum tradit, ut Christus, dum traditur, dicat: Ecce manus tradentis me mecum est in mensa. Augustinus super illum versiculum, Dederunt in escam meam fel : Gravius, inquit, peccant, offerentes indigne Christum regnantem in coelis, quam qui eum crucifixerunt ambulantem in terris. |
| 15 | Et idem: magis peccant, qui tradunt Christum peccatoribus membris quam qui tradidit ipsum crucifixoribus Iudaeis. Et adaptat sacerdotibus pravis illud lamentabile verbum Christi: Dederunt in escam meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto. Dominus equidem salutem nostram sitit et esurit: et ideo damnabiliter peccat qui ad corpus eius cum felle conscientiae pravae, et cum aceto iniquitatis accedit. Verbum B. Hieronymi est: Pertidus Iudaeus, perfidus Christianus: ille de latere, iste de calice sanguinem Christi fundit. |
| 16 | Porro Ioseph piis manibus corpus Christi baiulavit, hab707.141 v iste vero pollutis manibus, et quibus paulo ante scorti pudenda tractavit. Salutem hominum tangit, et recipit ore, quo paulo ante basia meretrici impresserat. Ille qui fuerat Christi membrum, tollit membrum Christi, dicit Apostolus, et facit membrum meretricis. Qui enim adhaeret meretrici, unum corpus, unumque membnf14764.102brum efficitur cum ea. In hoc membro abominabiliter ponitur et detestabiliter corpus Christi. |
| 17 | Repositum fuit illud pretiosissimum corpus in sindone munda, et in monumento novo : iste autem in ore adhuc potu hesterno fetente, et in sentina ventris adhuc praecedente crapula aestuante demergit eum, quem angeli prospicere concupiscunt, quem prospiciendo delectationes aeternas accipiunt. Nonne potius Antichristianus, quam Christianus iudicandus est, qui quantum in se est, Christum iam factum impassibilem ita tractat indigne, ita probris afficit, ita crudeliter interimit, et sepelit inhoneste? |
| 18 | Verum, quia coelestis animadversionis sententiam, sicut Dathan et Abiron in ipsa sui sacrificii usurpatione non sentiunt, divinum putant evasisse iudicium, dicentes cum uxore Manue: Si Dominus voluisset nos occidere, non suscepisset sacrificium de manu nostra. Certe Maria, quam Christi charitas vehementer accenderat, prohibetur Dominum tangere. Ioannes etiam Baptista, quo maior inter natos mulierum, testimonio Christi, non surrexit, vertici Salvatoris angelicis potestatibus tremendo manum veretur apponere : et filius plorationis aeternae, manu sacrilega, et ore polluto sacramentum, in quo vita aeterna est, recipit, ipsumque sibi damnabiliter incorporare, aut potius incarcerare praesumit. |
| 19 | Prius per poenitentiam, et longum usum erat expianda omnis iniquitas, ut perveniretur ad cornu altaris, id est, ad tanti gratiam sacramenti. Lavabo, inquit, Propheta, manus meas, id est, opera, et sic circumdabo altare tuum, Domine. Et idem: Emitte lucem tuam, et veritatem tuam: ipsa me deduxerunt, et adduxerunt in montem sanctum tuum, et in tabernacula tua: et sic introibo ad altare tuum, Domine. Lavandi sunt equidem omnes interiores affectus. |
| 20 | Nam in Levitico, antequam offeratur hostia, diligenter omnia eius intestina lavantur, apparuit et Iosue, praecipiens utrique ut solveret calceamenta de pedibus suis: calceamenta quippe fiunt de pellibus mortuorum animalium. Terribilis vero locus est, in quo Deo Patri eius Unigenitus immolatur: ideo quisquis accedit ad tantae sanctificationis ministerium, necesse prius habet deponere omnem immunditiam operum mortuorum. |
| 21 | Res difficilis et ardua est, ministrare in sacerdotio, animas regere, et, iuxta verbum Salomonis, mittere se in turbam populi, et alligare sibi peccata hab707.142 r duplicia. Verbum enim Domini est: Sacerdos meus, qui unctus est, si peccaverit, delinquere faciet populum meum dicit: Scire sacerdotes debent, quod si perversa perpetrant, tot mortibus digni sunt, quot subditos ad suae perditionis exempla transmittunt. |
| 22 | Et quis novit opera sua? quis scit utrum amore, an odio dignus sit? Delicta quis intelligit? Pravum est cor hominis, et incrustabile, abyssus profunda, tenebrosa et inexplorabilis est conscientia peccatoris. Nam, ut de caeteris taceam, si discussero et scopavero spiritum meum, si lavero me nitro, et multiplicavero mihi herbam borith, sordibus intingit me Dominus. Sic a mortuo perit lavatio, sic lavo laterem, et dum plus sordes excutio, plures excessus inveniens, quos nondum plene, sicut debui, planxi, mihi ex ipsa criminum recordatione sordesco. Ideo tanti sacramenti maiestate deterritus, insufficientiam sanctitatis, quam ille gradus exigit, meticulosus allego. |
| 23 | Certe Moyses iam electus in ducem populi, et ad Pharaonem mittendus: Ieremias etiam vocatus a Domino, ut populum rebellem erudiat, humiliter se excusant. Nec dubium est, quin tantum praeemineat sacerdotalis dignitas officio veterum Patrum, quantum res spei, substantia umbrae, quantum promissionibus exhibitio veritatis. Isaias vero, Domino quaerenti quem mitteret, ministerio praedicationis se offerens, prius calculo purgatur altaris. Nemo enim aptus est ministeriis spiritualibus, donec sancti Spiritus ardore purgetur. Ob reverendam huius ministerii eminentiam, B. Marcus, cuius cor et linguam Dominus sancti Spiritus igne purgaverat, quasi tamen adhuc imperfectum suum sentiens pollicem sibi abscidit, ne ad sacerdotium cogeretur. Legimus, quod cum B. Ammonius ad regimen populi traheretur invitus, aurem sinistram ferro sibi radicitus secuit, dicens: Lex divina neminem praecisa aure permittit fieri sacerdotem. Reversi sunt ergo clerus et populi ad Timotheum tunc temporis patriarcham, qui Ammonium, non solum si auribus mutilatus, sed si naribus truncatus esset, propter sanctitatem ipsius censuit promovendum. |
| 24 | Revertentibus illis, et iterum trahentibus virum Dei, atque cogentibus: Linguam, inquit, meam, propter quam vobis placeo, si me ulterius cogitis, propriis dentibus amputabo; et sic tandem sibi relictus est. Ad haec Paulus Eremita, Antonius, Apollonius, Mutius, Hilarion, Paphnutius, et uterque Macharius, et Arsenius, beatus etiam Benedictus, caeterique viri nominatissimae religionis, quorum memoria in benedictione est, nunquam gradum sacerdotii attigerunt; in sua tamen simplicitate salvati sunt. Sicut hab707.142 v enim B. Odilo Chuniacensis abbas in exhortationibus scribit, istorum singuli una hora diei, Dominicae passionis, nostraeque redemptionis beneficia quasi in fasciculum memoriae devote ac fideliter colligebant, et sic in timore et humilitate, haec ad fruendum suaviter, firmiter in sua conscientia recondentes, corpus Domini spiritualiter manducabant. |
| 25 | Sic Dominus praecipit apostolis dicens: Hoc facite in meam commemorationem. Et adiungit abbas: Sicut enim sacramentum quandoque bnf2607.55 r indignus, sic rem sacramenti non recipit, nisi dignus. Voce humana explicari non potest, cum quanta devotione confici, cum quanta cautela dispensari, cum quanta reverentia suscipi debet corpus Christi. |
| 26 | Conficere vereor, quod affecto suscipere; nam cum utrobique pura conscientia exigatur, tamen vita perfectior, et conversatio eminentior propter varias illius ordinis circumstantias a sacerdote requiritur. Utinam modernorum sanctitas tanta esset, ut aemulandae virtutis exemplo nobis desiderabilem appetitum sacerdotalis gradus immitteret. |
| 27 | Praeterea Leviticus ordo non omnino immunis est ab onere, nam districte ad exactissimam tenetur observantiam honestatis. Unde Apostolus in Epistula ad Timotheum: Diaconos, inquit, oportet esse pudicos, ut episcopos, non bilingues, non multo vino deditos, non turpe lucrum sectantes. Ex quibus aperte colligitur, quod continentia, quod sobrietas, et circumspectae vitae custodia diaconis indicta sit; quod praecidenda est ab eis omnis ambitio, et omnia, in quibus temporalis lucri turpitudo versatur. |
| 28 | Loquitur Dominus ad Moysen, dicens: Non eligatur sacerdos, aut Levita, nisi qui dixerit patri suo et matri suae: Nescio vos. In quo amputatur non solum occasio culpae, sed affectio parentelae. Ideo et ego elongavi fugiens a parentibus meis; nondum tamen in hac peregrinatione mea valeo ad plenum oblivisci populum meum et domum patris. |
| 29 | Cum iuxta institutionem Apostolicam pertineat ad ordinem Leviticum ministrare mensis; et nihilominus annuntiare verbum Dei: magnum mihi est, et super conatus meos sufficienter implere diaconum. Saepe a iuventute mea me domini mei Cantuarienses archiepiscopi monuerunt instantius, ut promoveri ad sacerdotium consentirem. |
| 30 | Ego autem sollicitus exspectabam, ut vel opportuna exsilii vel martyrii occasio se offerret, quatenus exemplo B. Thomae in arena huius mundi pubnf14764.103gnantibus devotus assisterem; beatique Laurentii vestigia humiliter adorans, Levitici gradus officium publice profiterer, et dicerem domino ac hab707.143 r patri, si forte ad pugnam sine me festinaret: Quo progrederis sine filio, pater? |
| 31 | quo sacerdos sine ministro properas? experiere certe utrum idoneum ministrum elegeris, cui commiseris Dominici corporis et sanguinis consecrationem. Nobis enim diaconis consecratio illius salvatricis hostiae committitur, non ut conficiamus, sed ut conficientibus humiliter assistamus. Et quae absurditas est, si diaconi, et maxime archidiaconi in suo ordine perseverent? |
| 32 | Nam hunc ordinem archidiaconatus canonica censura praescribit; et sicut episcopatui presbyteratus annexus est, sic et archidiaconis diaconatus ordo quadam consequentia inseparabili counitur. Ideo simplices diaconi, urgente necessitatis vel utilitatis instantia iuxta Carthaginense concilium ad eminentiores ordines possunt cogi; sed quod ad hoc de iure arctari possit archidiaconus, nunquam legi. Imo e diverso B. Gregorius praecipiendo decrevit Natalem episcopum Salonitanae Ecclesiae, et usu, et honore pallii destitui, quia Honoratum eiusdem Ecclesiae archidiaconum invitum fecerat in presbyterum ordinari. Inter caetera vero, quae circa similem casum scribit Simplicius papa Ioanni Ravennati archiepiscopo, haec verba leguntur : Privilegium dignitatis meretur amittere, qui permissa sibi abutitur potestate. Ideoque denuntiamus, quod si posthac aliquid tale praesumpseris, et aliquem, seu episcopum, seu presbyterum, vel diaconum invitum facere posse credideris, ordinationes Ravennatis Ecclesiae, vel Aemiliae tibi noveris auferendas. |
| 33 | Salva vero pace et reverentia Gelasii papae, hi qui in sacro eloquio exercitatos habent sensus, vel non approbant, vel reverentia filiali se excusant, quod ab eo scriptum est, ut videlicet illis, qui sacerdotium differunt, aut a susceptione illius ordinis se excusant, minores honoribus et stipendiis praeferantur, ut honorem, quem fugerant, appetere nitantur, et quaestum. Sane non honor, aut quaestus debet esse ordinis occasio, sed Christi charitas, et animae salus. |
| 34 | Gregorius in Registro quemdam episcopum comminando redarguit, eo quod archidiaconum suum reclamantem ad sacerdotium promovisset. Illi vero epistulae quaedam interserit, dicens: Sicut iustum est, ut nemo credere compellatur invitus, ita censendum puto, ne quis a sui ordinis gradu desistere compellatur. |
| 35 | Porro dignitatis turbato ordine, archidiaconi hodie sacerdotibus praeeminent, et in eos vim et potestatem suae iuridictionis exercent. Eapropter archidiaconum in presbyterum promoveri non est honorem eius augeri, sed minui. Licet enim in adeptione potioris gradus possit in quibusdam; sicut tetigimus, locum habere coactio, tamen quod quis a superihab707.143 vori statu descendere compellatur, expresso scimus contraire decreto. |
| 36 | Sicut apertissime liquet ex epistula Gregorii papae ad Ioannem Syracusanum episcopum, quae sic incipit: Quorumdam ad nos relatione pervenit. Et ex illo noto et solemni capitulo Augustini : Displicet tibi. Quomodo ergo destituetur quis a gradu, quem canonice adeptus est, maxime cum ex ipsa destitutione decrescat? |
| 37 | Nam in Cabilonensi concilio iure communi sancitum est ne quod aliquis legitime obtinuit, nisi gravi culpa interveniente, amittat. Hic vero quaedam honoris amissio est; nam, si diligentius attendatur archidiaconorum praeeminentia, et depressio simplicium sacerdotum, quaedam degradationis species est in archidiaconis ista promotio. |
| 38 | Ut autem de iure civili quaedam ad propositum a similibus inducamus, Ulpianus disputans de curatore bonis dando, refert Cassium scribere, neminem invitum cogendum fieri curatorem; et subiungit: voluntarius ergo quaerendus est. Credo autem, quod sacerdotes animarum curatores sunt. |
| 39 | Unde et Ambrosius dicit: Necesse est ut munda sit sacerdotis manus, quae salutem animae curat. Et Salomon: Maxima peccata cessare faciet curatio. Item compellere aliquem ad tirocinium, Iustinianus inter turpitudinis causas enumerat; nam et hoc ipsum crimen concussionis importat. |
| 40 | Quae ergo ratio est, ut archidiaconus sub tanto discrimine animae sic ascendere aut potius descendere coarctetur? Apostolus quidem monet, ut unusquisque in sua vocatione permaneat. Et ad Ephesios loquens iuxta distributionem sancti Spiritus, in Ecclesia Dei officia diversae professionis assignat, ut regina stans a dextris Sponsi multiplici varietate ordinum sit ornata. |
| 41 | In figura huius rei Dominus in libro Numeri circa tabernaculi ministerium diversa distinguit officia, ut sint alii Levitae, alii Meraritae, alii Gersonitae, alii Caathitae, alii vero Aaronitae. Nec erat ibi ordinum alteratio, ut unus ordo ad alterum transiret, nisi hoc urgenbnf2607.55 vtissima ratio dispensationis exigeret. Postremo nullus sibi honorem, sed qui vocatur a Domino tanquam Aaron; et ideo forte adhuc inter Levitas, et non inter Aaronitas sors et conditio vestra esset, nisi Dominus dixisset vobis: Amice, ascende superius,, et sic vos pontificalibus infulis induisset. |
| 42 | Benedictus autem Dominus, qui elegit vos in sacerdotem sibi, sufficientem et idoneum ad dandam scientiam salutis plebi eius, ad praedicandum annum placabilem Domino, ad benedicendum populis in monte Garisim, efficacem convertere incredulos ad prudentiam iustorum, et parare Domino plebem perfectam. Vidimus quamplures in Ecclesia Romana in ordine diaconatus usque ad aetatem decrepitam, et exhalationem exhab707.144 rtremi spiritus ministrasse. |
| 43 | Certe dominus Coelestinus, qui hodie sedet, sicut ex ipsius ore frequenter accepi, in officio levitae sexaginta quinque annos expleverat, antequam ipsum Dominus in summi pontificatus apicem sublimasset. Quare invitamur ad sacerdotium inviti? Certe Iosue ponit in optione populi Israel servire diis Mesopotamiae, sive Deo. |
| 44 | Et nos quidem liberi sumus; non enim accepimus spiritum servitutis, sed spiritum qui ex Deo est, in quo clamamus: Abba, Pater. Ubi autem spiritus Dei, ibi libertas. Si in hoc spiritu Deus Pater est, et nos ergo filii. |
| 45 | Si autem filii sumus, et liberi testimonio Christi vocati per Christum in libertatem gloriae filiorum Dei, ut simus filii et haeredes, filii quidem Dei per Christum, haeredes autem Christi per Deum. Nemo igitur, quaeso, archidiaconos invitos ordinare praesumat; coacta enim servitia Dominus non acceptat. Nimirum obsequia, quae Deo impendimus, non ex opere sed potius ex voluntate pensantur. |
| 46 | Scio autem quis dixerit: Voluntarie sacrificabo tibi. Et ego quidem homo sum, non asinus, ut spontaneus inviter ad onera, non compellar invitus. Solet quidem gentilium tyrannorum profana et efferata crudelitas sacrificandi necessitatem violenter indicere Christianis. |
| 47 | Ego vero Christianus ad sacerdotium forte cogi potero, sed citra liberae ac devotae voluntatis arbitrium nullis unquam altaribus immolabo. Vale. |